स्वदेशी चिकित्सा .. अत्यंत प्रभावशाली
मानवी तंत्रिका तंत्राची प्रमुख विभागे: -
मानवी तंत्रिका तंत्राची प्रमुख विभागे:
यामध्ये मेंदू आणि मेरुदंड यांचा समावेश होतो.
मेंदू आणि मेरुदंड ही चेतापेशींची प्रमुख संस्था असून सर्व शारीरिक क्रिया नियंत्रित करते.
मेंदू आणि मेरुदंडांचे संरक्षण कवटी व पाठीच्या कण्याद्वारे होते.
मेंदूची मुख्य कार्ये म्हणजे संवेदना ग्रहण करणे, विचार करणे, हालचाल नियंत्रित करणे, आणि शारीरिक क्रियांचा समन्वय साधणे.
मेंदूच्या विविध भागांमध्ये प्रमस्तिष्क, पारमस्तिष्क, मस्तिष्क कांड, आणि मस्तिष्कपेशींचे विविध क्षेत्रे असतात.
मेरुदंड हा मेंदू आणि शरीराच्या इतर भागांमधील संदेश वाहून नेण्याचे काम करते.
मेंदू आणि मेरुदंड द्रवाने (स्पायनल फ्लुइड) वेढलेले असून त्यामुळे संरक्षण आणि पोषण होते.
मेंदू शरीरातील संवेदी व प्रेरक क्रिया सांभाळतो.
मेंदूच्या डाव्या बाजूने शरीराच्या उजव्या भागाचे नियंत्रित, उजव्या बाजूने डाव्या भागाचे.
मेंदू शारीरिक व मानसिक आरोग्याचे नियंत्रण करतो.
हा तंत्रिका तंत्र मेंदू आणि मेरुदंडाच्या बाहेरचा भाग आहे.
यात १२ जोड्या कपालीय तंत्रिका (Cranial nerves) आणि ३१ जोड्या मेरुदंडाच्या तंत्रिका (Spinal nerves) असतात.
हा तंत्रिका तंत्र शरीराच्या विविध भागांमध्ये संदेश पोहोचवतो.
सम भागात आहे: संवेदी तंत्रिका (शरीरात संदेश मेंदूकडे पाठवतात) आणि प्रेरक तंत्रिका (मेंदूकडून संदेश भागात जातात).
समतोल व स्वीकारण्याचा भाग नियंत्रण करण्यासाठी जबाबदार.
शरीराच्या हालचालींवर आणि संवेदनांवर नियंत्रण ठेवते.
परिधीय तंत्रिका तंत्र ही शरीराच्या हालचाली आणि संवेदना नियंत्रणासाठी महत्त्वाचा भाग.
हा PNS चा विशेष भाग असून शरीरातील अनैच्छिक कार्ये नियंत्रित करतो.
यात दोन मुख्य भाग आहेत:
सहानुभूतीतंत्रिका तंत्र (Sympathetic Nervous System) - "लढा किंवा पळ" प्रतिक्रिया व्यवस्थापन.
परासंवेदनतंत्रिका तंत्र (Parasympathetic Nervous System) - विश्रांती आणि पचन संवर्धन.
ANS हे हृदयाचा ठोका, रक्तदाब, श्वासोच्छवास, पचन, घाम यांच्या नियंत्रणासाठी जबाबदार आहे.
शरीराची समतोल राखत विविध अंतःअंगांचे कार्य नियंत्रित करते.
ANS च्या कार्यामुळे तणाव कमी होतो आणि शरीर आरामात राहतं.
ही तिन्ही तंत्रिका तंत्रे मिळून शरीराच्या संपूर्ण कार्यावर प्रभाव टाकतात आणि संवेदी तसेच प्रेरक संदेशांचे संयोजन करतात.